تحول سبک نثر ‌منشیانه و ارتباط آن با‌ گستردگی تشکیلات درباری و دیوانی در دوران حکومت‌های نیمه مستقل سامانی، غزنوی و سلجوقی (با تأکید بر نقش دبیران)

چکیده: گستردگی و پیچیدگی دیوان‌ها و تشکیلات درباری درزمان حکومت‌‌های نیمه ‌مستقل سامانی، غزنوی و سلجوقی در ایران پس از اسلام، تاثیر فراوانی در تحول و تطورسبک نثر منشیانه گذاشته است؛ با گسترش دربارها و دیوان ها علی‌-الخصوص دیوان رسالت بر اهمیت و جایگاه دبیران افزوده شد؛ به نسبت افزایش قدر و منزلت دبیران و منشیان، نثر منشیانه و مترسلانه نیز جایگاه ویژه‌‌ای ‌‌یافت. به‌ نظر می-رسد نثر ساده و مرسل در ادوار قبل با گسترش دربارها و دیوان ها به نثر مصنوع و متکلف تبدیل شده‌است و این رابطه از علل مهمی چون عوامل سیاسی، اجتماعی - فرهنگی و روان ‌شناختی متأثر شده‌است که هر یک از این عوامل به‌ نحوی از انحا در تصنع و تکلف نثر کاتبان و منشیان موثر بوده‌‌اند.دراین مقاله، علاوه بر آشنایی با دبیران، به تحول و تطور سبک نثر منشیانه و هم‌چنین، ارتباط آن با توسعه و گسترش تشکیلات درباری و دیوانی پرداخته شده است.